२०२४ च्या विधानसभा सार्वत्रिक निवडणुकीसाठी महाराष्ट्रातील जिल्हानिहाय मतदानाची टक्केवारी स्पष्टपणे मतदारांचा सहभाग दर्शवते. परंतु, काही जिल्ह्यांमध्ये कमी मतदान टक्केवारीचा मुद्दा महत्त्वाचा ठरतो आहे, विशेषतः मुंबई शहर (४९.०७%) आणि ठाणे (४९.७६%) यांसारख्या शहरी भागांमध्ये.
निवडणूक आयोग अशा परिस्थितीकडे दोन प्रकारे लक्ष देतो:
- जागृती मोहिमा आणि जनजागरण:
निवडणूक आयोग मतदान प्रक्रियेतील कमी सहभाग लक्षात घेऊन जनजागृती मोहिमा राबवतो. शहरांमध्ये कमी मतदानासाठी ट्रॅफिक, सुट्ट्या, किंवा राजकीय उदासीनता यांसारख्या कारणांचा अभ्यास केला जातो. आयोग यावर उपाय म्हणून जनतेत मतदानाबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी उपक्रम हाती घेतो.
- मतदारांची मानसिकता आणि समस्यांचा अभ्यास:
मतदारांच्या सहभागावर परिणाम करणाऱ्या स्थानिक समस्या, प्रशासनाचे अपयश किंवा निवडणूक प्रक्रियेबद्दलचा उदासीन दृष्टिकोन यांचा सखोल अभ्यास होतो.
कमी मतदान असलेल्या क्षेत्रांवर अधिक लक्ष केंद्रित करून आयोग पुढील निवडणुकांसाठी उपाययोजना आखतो. गडचिरोलीसारख्या आदिवासी क्षेत्रांतील उच्च मतदान (६९.६३%) हा ग्रामीण भागातील जनतेच्या जागरूकतेचा चांगला नमुना आहे. आयोग शहरांमध्येही असा सहभाग वाढवण्यासाठी प्रयत्नशील आहे.
बातमीतील महत्त्व:
राज्याच्या भवितव्यावर परिणाम करणाऱ्या निवडणुकांमध्ये, मतदारांचा कमी सहभाग लोकशाही प्रक्रियेच्या शक्तीवर प्रश्न उपस्थित करतो. त्यामुळे, अशा टक्केवारीचे विश्लेषण करणे आणि पुढील धोरणे ठरवणे, हे निवडणूक आयोगासाठी महत्त्वाचे ठरते.
