महावीर जयंतीनिमित्त विशेष लेख
महावीर जयंती: अहिंसेचा आणि सत्याचा संदेश
महावीर जयंती ही जैन धर्मीयांची एक अत्यंत पवित्र आणि महत्त्वाची सणांपैकी एक आहे. ही दिवशी भगवान महावीर यांचा जन्मदिवस साजरा केला जातो. भगवान महावीर हे जैन धर्माचे २४ वे तीर्थंकर होते. त्यांचा जन्म इ.स.पू. ५९९ मध्ये बिहारमधील वैशाली या प्राचीन नगरीत झाला होता. त्यांचे बालपण ‘वर्धमान’ या नावाने ओळखले जात असे.
भगवान महावीरांचे जीवन व तत्त्वज्ञान
भगवान महावीरांनी आयुष्याच्या ३० व्या वर्षी संसाराचा त्याग केला आणि ते तपस्वी जीवनाकडे वळले. त्यांनी १२ वर्षे कठोर तपश्चर्या करून ज्ञानप्राप्ती (कैवल्य) केली. त्यानंतर ते अनेक वर्षे लोकांना अहिंसा, सत्य, अचौर्य, ब्रह्मचर्य आणि अपरिग्रह या पंचमहाव्रतांचे उपदेश देत राहिले. त्यांच्या शिकवणीत आत्मशुद्धी, करुणा, आणि सर्व सजीव प्राण्यांप्रती दयाभाव हा केंद्रबिंदू होता.
महावीर जयंतीचे महत्त्व
महावीर जयंतीच्या दिवशी जैन धर्मीय मंदिरांमध्ये विशेष पूजा, प्रवचन, आणि ध्यानधारणा आयोजित केली जाते. भगवान महावीरांच्या मूर्तीवर अभिषेक करून पालखी मिरवणुका काढल्या जातात. अनेक ठिकाणी अन्नदान, रक्तदान शिबिरे, आणि धर्मचर्चा घडवून आणल्या जातात. या दिवशी ‘जिओ आणि जगू द्या’ हा त्यांचा संदेश सर्वत्र पसरवण्याचा प्रयत्न केला जातो.
आजच्या काळातील महत्त्व
आजच्या युगात, जेव्हा हिंसा, असहिष्णुता आणि स्वार्थ यांचे प्रमाण वाढले आहे, तेव्हा भगवान महावीरांचे अहिंसेचे आणि संयमाचे तत्त्वज्ञान खूपच उपयुक्त आणि मार्गदर्शक आहे. त्यांच्या शिकवणींमधून आपण शांतता, सहिष्णुता आणि आत्मिक उन्नती साधू शकतो.
समारोप
महावीर जयंती हा केवळ एक धार्मिक सण नसून एक आध्यात्मिक जागृतीचा दिवस आहे. हा दिवस आपल्याला स्मरण करून देतो की खरे समाधान व आनंद बाह्य गोष्टींत नसून आत्मशुद्धीत आहे. भगवान महावीरांचे जीवन आणि तत्त्वज्ञान आपल्याला योग्य मार्ग दाखवणारे दीपस्तंभ आहेत
